EFEKTI HLADNOG VREMENA NA ATOPIČNU KOŽU
Atopijski dermatitis može da nastane zbog genetskih faktora (genetska predispozicija za atopiju, alergije), ali takođe i zbog načina života (hrana, alergeni iz vazduha, zarazni faktori, odeća, emocionalni stres) ili eksternih faktora koji mogu da oslabe kožnu barijeru.
Koji su simptomi atopijskog dermatitisa?
Najčešći oblik je infantilni dermatitis (deca ispod 2 godine starosti), koji se javlja oko 3. meseca života u vidu osipa na obrazima. Sastoji se od crvenila, ekskoracija, papulo-vezikula ili vlažnih lezija koje postaju kraste prećene intenzivnim svrabom koji može da izaziva nelagodu i ometa san kod pacijenta, ali i roditelja.
Druga forma ovog oboljenja je juvenilni dermatitis (deca iznad 2 godine starosti) koji može nastati kao početno stanje ili kao nastavak prethodnog oblika. U ovoj formi lezije su manje akutne, lokalizovane posebno na prevojima (laktovi, zatkolene jame, nabori na vratu, šake i zglobovi) i razvijaju se u plakove sa tendencijom lihenifikacije, eritema ili svraba. U ovom slučaju, suvoća kože je uporna i zahteva primenu specijalne nege.
Kod adolescenata i odraslih, atopijski dermatitis se javlja ređe (manje od 10% slučajeva). Karakterišu ga rezidualni simptomi (na šakama i očnim kapcima) i intenzivna suvoća kože.
Zašto se atopijski dermatitis pogoršava tokom zime?
Ekstremne temperature i mala vlažnost tokom zime su glavni okidači za pojavu atopijskog dermatitisa, kroz intenzivnu suvoću kože, praćenu oštećenjem kožne barijere koja se može proširiti i inficirati. U tom slučaju, potrebno je konsultovati se sa dermatologom, koji može propisati topikalne antibiotike ili druge neophodne tretmane.
Zato je veoma važno da se prilikom snižavanja temperature i vlažnosti vazduha, emolijens nanosi redovno i na celu površinu kože, bez ‘’preskakanja’’. Preporučuje se redovno održavanje higijene proizvodima za negu suve i atopične kože (izbegavajte sapune!), tuširanje bi trebalo da traje 5-10 minuta, a voda ne bi trebalo da bude pretopla (do 30°C).
Kada se izlazi napolje, trebalo bi zaštititi kožu od uticaja hladnoće nošenjem rukavica, šalova, odeće od prirodnih materijala i nanošenjem emolijentne kreme na lice.
Kako tretiramo kožu čije je stanje pogoršano zbog hladnoće?
Pravilan tretman određuje dermatolog u zavisnosti od faze atopijskog dermatitisa, kliničkog izgleda i simptoma. Tretman može da podrazumeva primenu topikalnih kortikosteroida, kalcineurinskih inhibitora, sistemskih antihistaminika koji ublažavaju svrab, kao i emolijenasa. Dobra saradnja između pacijenta i doktora je neophodna, dok dužina tretmana zavisi od napretka. Zbog sklonosti ka iritacijama i infekcijama, neophodna je disciplina pacijenta i sprečavanje ulaska u začarani krug svrab-češanje.
Kakve su prognoze i kada treba prestati sa tretmanom?
U većini slučajeva, poboljšanje stanja je moguće uz pravilan tretman tokom određenog vremena, a faze pogoršanja izazvane internim ili eksternim faktorima biće sve ređe. Osnovni cilj je da se obnovi integritet kožne barijere konstantnom i adekvatnom negom.
Za veoma teške generalizovane oblike atopijskog dermatitisa, koji ne reaguju na pomenute stadarde tretmane, savremena medicina nudi sistemske terapije nove generacije, a odluku da li tu terapiju treba primeniti u vašem slučaju donosi dermatolog.
"Iz mog iskustva tretiranja ovog stanja, mogu da tvrdim da je biti dobro informisan i pridržavati se instrukcija lekara, put koji vodi do značajno manje akutnih faza, te oni pogođeni ovim oboljenjem imaju znatno bolji kvalitet života".
ZAKLJUČAK – PRAKTIČNI SAVETI
- Opšti savet – otkrijte i uklonite okidače atopijskog dermatitisa, prilagodite ishranu, vlažnost vazduha, izbegavajte neadekvatnu higijenu i odeću, kao i ekstremno niske temperature.
- Specifičan tretman – uz savet dermatologa primeniti potreban lek na lezije kada je to potrebno.
- Tretman održavanja – redovna i svakodnevna upotreba emolijensa.
- Ne preporučuje se upotreba prirodnih terapija, lekova i čudotvornih proizvoda koji mogu da pogoršaju lezije i zakomplikuju reakciju na sledeći tretman.
Literatura:
1. Fitzpatricks - Color Atlas and Synopsis of Clinical Dermatology
2. Jean L. Bologna - Dermatology Essentials
3. V. Pătrașcu – Boli dermatologice și infecții sexual-transmisibile
Dr Andreea Rotaru – MD dermatolog
